Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ile diğer Avrupa ülkelerinin liderlerini bir araya getiren, kıtayı ilgilendiren güncel meselelerin tartışıldığı AST zirvelerinin 5’incisi, Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın ev sahipliğinde düzenleniyor.
Zirvede Türkiye’yi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan temsil ediyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan (solda) – Macaristan Başbakanı Viktor Orban (sağda)
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugünkü temasları kapsamında Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile bir araya geldi.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığından yapılan açıklamaya göre, Erdoğan, Avrupa Siyasi Topluluğu Zirvesi için gittiği Macaristan’da AB Komisyonu Başkanı von der Leyen ile bir görüşme gerçekleştirdi.
Görüşmede, Türkiye-Avrupa Birliği ilişkileri ve İsrail’in Filistin’e yönelik saldırıları ele alındı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugünkü temasları kapsamında NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile bir araya geldi.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığından yapılan açıklamaya göre, Erdoğan, Avrupa Siyasi Topluluğu Zirvesi için gittiği Macaristan’da NATO Genel Sekreteri Rutte ile bir araya geldi.
Kabulde, NATO’nun gündemindeki konular ele alındı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile selamlaştı.
40’ın üzerinde hükümet ve devlet başkanının katıldığı zirvenin gündemini ana hatlarıyla “Avrupa’nın karşı karşıya olduğu güvenlik zorlukları” oluşturuyor.
Liderler zirvede Orta Doğu’daki savaş ve gerilimleri de ele alacak. Ara oturumlarda ise düzensiz göç ve göçün politik malzeme olarak kullanılması konuları da dahil olmak üzere ekonomik güvenlik, enerji, ulaşım, bilişim ve küresel ticaret ile ilgili konular üzerine görüşmeler yapılacak.
Ukrayna’daki savaşın en önemli gündem maddelerinden biri olduğu zirveye davet edilen liderler arasında Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski de yer alıyor.
Zirvede Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılımcılara hitap edeceği bir açılış genel oturumu, çalışma grupları ile yuvarlak masa toplantıları ve raporlama oturumları gerçekleştirilecek ve liderler ikili görüşmeler yapma fırsatı bulacak.
Zirvenin sonunda zirvenin ev sahipliğini üstlenen Macaristan Başbakanı Viktor Orban ve önümüzdeki yıl baharda yapılacak bir sonraki zirvenin ev sahipliğini üstlenecek Arnavutluk Başbakanı Edi Rama ortak basın toplantısı düzenleyecek.
AST’nin temelleri, 2022’de Avrupa Günü’nde atıldı.
9 Mayıs 2022’de AB’nin dönem başkanlığını yürüten Fransa’nın Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, AB’nin rotasının belirlenmesi için bir yıl sürdürülen Avrupa’nın Geleceği Konferansı’nın kapanışında Birlik üyeliğine alternatif bir teklif sundu.
24 Haziran 2022’de yapılan AB Zirvesi’nde liderler, Macron’un teklifini ilk kez görüştü. Zirvenin sonuç bildirisinde, AST’nin, AB’nin yakın ilişkiler içinde olduğu tüm Avrupalı ülkeleri kapsayabileceği, kıtanın güvenlik, istikrar ve refahını güçlendirmek için bir siyasi koordinasyon platformu niteliği taşıyacağı ifade edildi.
Ayrıca, oluşumun AB’nin genişlemesine alternatif olmayacağı vurgulandı, yeni bir uluslararası kuruluş olarak da değil, Avrupa’da AB’den daha geniş ölçekli bir “siyasi tartışma platformu” olacağı anlatıldı.
7 Eylül 2022’ye gelindiğinde AB, ilk kez AST’nin somutlaştığını duyurdu. 6-7 Ekim 2022’de dönem başkanı Çekya’nın ev sahipliğinde, başkent Prag’da düzenlenecek gayriresmi nitelikli AB Liderler Zirvesi öncesinde ilk AST toplantısının yapılacağı bildirildi.
Yılda iki kez yapılan zirveye Çekya’nın ardından, 1 Haziran 2023’te Moldova, 5 Ekim 2023’te İspanya, 18 Temmuz 2024’te İngiltere ev sahipliği yaptı.
ST’nin 5’inci zirvesine katılmak için Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de bulunan Rama, zirve öncesinde basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Rama, 2025 yılının ilk yarısında başkent Tiran’da yapılması için gelecek zirvenin “bayrağını” teslim alacaklarını kaydetti.
Tartışılacak birçok konu olduğunu belirten Rama, “İklim değişikliği konusu her yerde mevcut ve elbette Avrupa ülkelerinin öncelikleri arasında ilk sıralarda yer alıyor ancak tartışılması gereken başka konular da var. Bu toplantıya ev sahipliği yapma fırsatına sahip olmamız nedeniyle çok gurur duyuyoruz.” diye konuştu.
Donald Trump’ın ABD’nin başkanı seçilmesiyle ilgili Rama, bunun Avrupa için mutlaka kötü bir şey olacağı anlamını taşıdığını düşünmediğini söyledi.
Rama, “Tecrübem şunu söylüyor; (Trump) başkan iken herkes NATO’nun daha çok zayıflayacağını söylüyordu, NATO daha güçlü oldu. Bu yüzden, bakalım ve gerçeği görmeden histerik olmayalım. Amerika Birleşik Devletleri, Amerika Birleşik Devletleri’dir. Bunun Avrupa için mutlaka kötü bir şey olacağını sanmıyorum. Avrupa için çok iyi bir şey olabilir.” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Macaristan ziyaretinin ardından Türkiye’ye hareket edecek. Erdoğan’ın 11 Kasım’da da Suudi Arabistan’ı ziyaret etmesi bekleniyor. Azerbaycan’a da bir ziyaret yapması planlanıyor.